Digitaal is het nieuwe normaal
Alle onderzoeken bevestigen het: digitalisering heeft (of krijgt) topprioriteit in de sector transport en logistiek. Maar op de lange weg naar een grotendeels autonoom opererende supply chain zijn er nog heel wat afslagen te nemen. Hema zet een belangrijke stap met nieuwe planningssoftware waar AI een geïntegreerd onderdeel van uit maakt. Met het bestaande systeem was ketenoptimalisatie een utopie. Veel andere verladers en vervoerders hebben andere uitdagingen. Te beginnen met de ogenschijnlijk eenvoudige elektronische vrachtbrief.
Jaarlijks doet CGI wereldwijd onderzoek naar de stand van zaken. Dit jaar blijkt dat veel logistiek dienstverleners met hoofdbrekens over de toekomst rondlopen. Ze vragen zich af of zij straks ‘alleen nog schepen en wielen zullen zijn’, terwijl de interactie met de klant, ketenregie en aanvullende dienstverlening elders wordt georganiseerd – ‘misschien wel vanuit Sillicon Valley’ zeggen ze er achteraan en denken daarbij aan Amazon. “De nummer één business trend is digitaal worden”, zegt Hans Moonen van CGI. “Een digitaal bedrijf moet aan de slag met zowel een moderne operational backbone als met een flexibele digitaal serviceplatform. Vooralsnog zie ik enorme uitdagingen die er liggen om de operationele systemen te moderniseren, om als organisatie de juiste innovaties voort te brengen, om veel nauwer met partijen in het ecosysteem buiten de organisatie te gaan samenwerken. Relevant blijven zal alleen gaan door digitaal tot het nieuwe normaal te maken, door processen radicaal te herontwerpen en te gaan sturen vanuit de data.”
Moonen beveelt het boek Uber voor alles van Rens Lieman aan. “Heel veel bedrijven willen graag de ‘Uber’ zijn in een bepaald marktsegment. Want decennialang weten we al, dat er veel inefficiënties zitten in de keten, omdat we vraag en aanbod nooit helemaal op elkaar kunnen leggen. Maar met realtime data kunnen we wel een flinke verbeteringsslag maken. Lees dit boek!”
Op het punt van doorbreken
Staat digitalisering op het punt van doorbreken? Gaat het nu opeens heel snel, omdat er andere kapers op de kust zijn, bedrijven van buiten de logistiek? Zijn logistieke bedrijven al in staat om vanuit digitalisering nieuwe business modellen te maken? Waarom duurt het zo verschrikkelijk lang voordat de elektronische vrachtbrief massaal wordt omarmt?
Denk in nieuwe mogelijkheden
Paul Grefen (TU Eindhoven) ziet digitalisering als nieuw business model voorzichtig van de grond komen. “Het gaat langzaam, omdat bedrijven denken in kostenbesparing en niet in nieuwe mogelijkheden.” Dit schreef hij eerder dit jaar een veelgelezen column op logistiek.nl:
Verbeteringstrajecten richten zich meestal op optimalisatie van bestaande structuren, waarbij IT ingezet wordt om min of meer dezelfde processen sneller of goedkoper uit te voeren (‘lean is king’). Het ‘waarom’ van de samenwerking raakt hierbij vaak ondergesneeuwd: de toegevoegde waarde van de supply chain krijgt weinig aandacht, structuren blijven ongewijzigd en de kracht van IT wordt niet ten volle benut. In andere woorden: geheel nieuwe, IT-gedreven structuren van samenwerking worden vaak niet eens overwogen, terwijl deze mogelijk een grotere waarde brengen voor de betrokken partijen. Als tamelijk triviaal voorbeeld: zou Amazon.com ooit ontstaan zijn als IT alleen overwogen zou zijn voor het administreren van de voorraad en het aansturen van de kassa-systemen in een boekhandel? Lees meer op logistiek.nl
Zo pakt Hema het aan
Hema maakt onder het nieuwe bewind meer werk van samenwerkingsverbanden. Die zijn er inmiddels met Walmart (e-commerce), Wehkamp en sinds kort (behoorlijk verrassend) met Jumbo. Hema artikelen komen te liggen in de Jumbo supermarkten. Dat maakt de supply chain een stuk complexer, maar het biedt ook nieuwe kansen. Dit plaatje liet Nanne van der Burg zien. Hij is van Hema Digital en werkt aan digitalisering van de supply chain. Dat zorgt er voor dat Hema meerdere kanalen kan bedienen. Maar ook dat de keten transparanter wordt, zodat Hema beter met mogelijke verstoringen kan omgaan. En, ook niet onbelangrijk, het werk van de planners gaat er op vooruit, zal zich gaan verdiepen. “Acceptatie is een belangrijk aspect, waar we hard aan werken. Het besef dringt door dat je als mens nooit zoveel berekeningen kunt maken als moderne algoritmes dat kunnen.”
Voorspelbaar en zelflerend
De IT oplossing die Hema aan het installeren is komt van JDA. Met de nieuwe software slaat het retailbedrijf de brug tussen enerzijds de hoogfrequente leveringen aan de winkels, altijd zorgen dat er voldoende voorraad is om de schappen te vullen, en anderzijds de lange levertijden vanuit de producentenkant. “We weten dat we dit kunnen verbeteren, dat we de constraints waar we tegen aan lopen beter kunnen managen. Daar gaat de oplossing van JDA ons bij helpen.” Dat komt omdat JDA de laatste tijd niet heeft stil gezeten. Nog niet zo lang geleden kocht JDA het Duitse bedrijf Blue Yonder. Dat is een specialist in AI (Artificial Intelligence) en machine learning. Juist daar zit de meerwaarde voor Hema, slimme software om veel meer variabelen te kunnen meenemen in de rekensom; denk aan het weer bijvoorbeeld wat voor sommige artikelen van groot belang is. Maar ook specifieke dagen, zoals de laatste donderdag in de maand waarop veel mensen hun salaris ontvangen. “Patronen worden herkend en gekoppeld aan relevante productgroepen. Dat levert planningsuitkomsten op die per dag of per week kunnen verschillen.” Hans Moonen weet wat je met AI en machine learning in de logistiek kunt bereiken. Zo gaan Hema en JDA samen op weg naar nieuwe digitale toekomst met aan de horizon een autonoom werkende supply chain – nou ja, voor een groot deel dan.
Tot slot - De digitale vrachtbrief
Al ruim een jaar of vijf ijveren TLN en Evofenedex voor de e-CMR, de elektronische vrachtbrief. Want het moet maar eens afgelopen zijn met al dat papierwerk. De techniek hiervoor is al lang beschikbaar, maar toepassing in de praktijk verloopt stroef. Waarom? Er zijn heel veel partijen bij betrokken waaronder kleine transporteurs en verladers, er bestaan nogal wat varianten, de douane wil zeker zijn bij controles. Echte reden? De sense of urgency ontbreekt. Het overgrote deel van de data gaat gewoon per telefoon of per mail van de ene naar de andere ketenpartner. Maar nu is er toch een kentering in de maak. Aldus het recente onderzoek van de belangenorganisaties. De respondenten plaatsen de e-CMR als belangrijkste IT innovatie met stip op nummer één. Wout van den Heuvel (TLN) is blij dat het vele werk onder de leden nu wordt beloond. “De e-CMR is nu een hot item. Bedrijven in de logistiek gaan daar nu de waarde van inzien.”
