Een mooi voorbeeld van het opzetten van een succesvolle ketensamenwerking binnen het NewWays programma is de goederentreinverbinding tussen Tilburg en het Poolse Rzepin. Verladers waaronder Samsung en Bostik hebben gezamenlijk een vraagcollectief opgesteld en zes vervoerders uitgenodigd, waarvan uiteindelijk Essers en GVT overbleven. Beide hadden hun eigen specialisme en vormden daardoor een mooie combinatie. Met die twee vervoerders zijn ze de ‘prototype fase’ in gegaan en op basis van de gegeven detailinformatie hebben de beide vervoerders een aantal voorstellen gemaakt. Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een waardevolle Joint Corridor, waarbij de vrijdag- en zaterdagproductie uit de fabrieken op zaterdagavond op de trein gaat en maandagochtend al bij klanten in de Benelux wordt uitgeleverd.

Verladers en logistiek dienstverleners werken constructief samen

Als onderdeel van het stimuleringsprogramma Lean & Green werd eind 2016 via de Topsector Logistiek, Lean & Green Off-Road gestart. Doel: verladers en vervoerders bij elkaar brengen om zoveel mogelijk internationale transportkilometers van de weg te krijgen en te kiezen voor andere transportmodaliteiten. Lean & Green Off-Road program activator Frans van den Boomen, stelt dat dit programma aan vervoerders vooral laat zien dat er verladers zijn waarmee je ‘constructief kunt samenwerken en innoveren in transport’.

Verladers en vervoerders ondersteunen

Van den Boomen was een van de sleutelfiguren bij de start drie jaar geleden van een ander ketensamenwerkingsprogramma, NewWays in Noord-Brabant. Dit werd uitgevoerd door NHTV Breda (tegenwoordig Breda University of Applied Sciences) met support van de regionale ontwikkelingsbedrijven BOM, REWIN West-Brabant, Midpoint Brabant en de provincie Noord-Brabant. Het doel van deze niet-commerciële partijen was om verladers en vervoerders te ondersteunen in hun zoektocht naar alternatieven voor klassiek wegtransport.

Voldoende volume nodig

Van den Boomen was vanaf het begin nauw betrokken bij de ontwikkeling van NewWays. “Onze eerste case kwam van elektronicagigant Samsung die naar ‘nieuwe wegen’ zocht om de goederen, die in de fabrieken in Polen geproduceerd werden, via het spoor naar hun distributiecentrum in Tilburg te vervoeren. Een goederenstroom die tot dan toe helemaal over de weg ging. Om optimaal gebruik te kunnen maken van een spoorverbinding, moet er voldoende volume beschikbaar zijn, beide kanten op. Binnen dit programma zijn we toen gaan kijken hoe we andere partijen, met omgekeerde goederenstromen, konden laten aanhaken. Dat is destijds goed gelukt.”

Open dialoog tussen vervoerders en verladers

Deze corridor werkt volgens Van den Boomen veel sneller, geeft een veel betere service en is robuust. “Een bijkomend voordeel van de multi-to-multi samenwerking is dat vervoerders en verladers heel veel van elkaar leren. Er is een open dialoog waarin veel meer ideeën boven tafel komen dan wanneer je één-op-één met elkaar praat. Dit project is het schoolvoorbeeld van wat ik ketenfacilitering noem in plaats van ketenregie, waarbij toch nog altijd het gevoel overheerst dat één partij het voor het zeggen heeft.”

Lean & Green ontwikkelde daarnaast onder andere samen met NewWays Noord-Brabant tools die de herkomst- en bestemmingsplek van het volume in de regio goed in beeld brengen, zoals de WeConnekt app. Vervolgens werd deze methodiek ook naar andere regio’s in Nederland uitgerold en kreeg dit programma op landelijk niveau de naam Lean & Green Off-Road. “Onze strategie is gericht op winstgevendheid in combinatie met duurzaamheid”, benadrukt Van den Boomen. “Door goederenstromen te bundelen, sloop je de verspilling uit een vervoerstraject. Dat resulteert voor alle partijen in de beste distributie tegen de beste prijs. Als je dat succesvol verder wil ontwikkelen, moet je over provinciegrenzen heen kijken.”

Inmiddels is Lean & Green met Off-Road ook actief in de provincies Zuid-Holland, Gelderland en Drenthe onder de naam NewWays. In Zeeland werkt het onder de naam Zeeland Connect, in Limburg heet het LIOF en in Noord-Nederland Noord-West Connect. “Het landelijk netwerk groeit op deze manier ‘van onderuit’, dus vanuit de regio’s”, vertelt Van den Boomen. “Het wordt door de bedrijven in de regio gedragen en niet van bovenaf opgelegd.”

Multi-to-multi samenwerking

Binnen Lean & Green Off-Road wordt gewerkt met de eerder genoemde Joint Corridors: verbindingen tussen twee regio’s via spoor, water en weg waarop meerdere verladers en meerdere vervoerders participeren. Deze samenwerking staat in schril contrast met de vroegere win-lose samenwerking, waar slechts één partij beter van werd. Later ontwikkelde dat naar een win-win samenwerking, waarin er wel oog was voor elkaars belang en waar al meer met partnerships werd gewerkt. Van den Boomen: “De huidige problematieken rondom congestie en chauffeurstekorten zijn echter zo groot, dat los je niet meer op met een paar ‘win-winnetjes.” Deze multi-to-multi samenwerking is nu hard nodig om tot echte doorbraken te komen. “Als dat lukt kun je spreken van een triple win: het is goed voor jezelf, goed voor de andere partij en goed voor de wereld om ons heen. Alleen op die manier kunnen we de grote thema’s rondom duurzaamheid, chauffeurstekorten en mobiliteit echt aan gaan pakken.”

Delen van prestaties

Als er overeenstemming is over het inrichten van de Joint Corridor, dan wordt er pas een prijs vastgesteld. Lean & Green Off-Road en de regionale programma’s staan hier, als niet-commerciële partij, volledig buiten. Vervolgens wordt de corridor opgestart en wordt er een samenwerkingsovereenkomst getekend. Hierin worden met elkaar de prestaties gedeeld op het gebied van beschikbaarheid, schaalbaarheid, duurzaamheid en mobiliteit, maar wordt ook besproken hoe de corridor verder ontwikkeld kan worden door aansluiting van andere verladers en vervoerders. Voor erkenning van hun duurzaamheidsprestaties en het vergroten van hun netwerk kunnen bedrijven zich aansluiten bij het actieprogramma Lean & Green.

NewWays in onderwijsprogramma

De ervaringen en inzichten die zijn opgedaan in de regionale NewWays programma’s zijn vertaald naar nieuw lesmateriaal. Dit onderwijsprogramma wordt dit schooljaar gegeven aan Breda University of Applied Sciences en Hogeschool Rotterdam. Het is bedoeld voor vierdejaars hbo-studenten binnen de minors Modern Business in a Changing World (Breda) en Distributie (Rotterdam). De HAN in Nijmegen start deze maand met een minor voor derdejaars studenten waarin het Off-Road programma is opgenomen.

Dit artikel is een impressie van het interview dat Dianne Huijskens had met Frans van den Boomen.