De uitzendwereld staat niet te juichen bij de invoering van de WAB (Wet Arbeidsmarkt in Balans). De wet leidt niet tot minder flexwerk, wel gaat de prijs van arbeid omhoog. Toch gaat de WAB er gewoon komen en dat raakt een miljoen werknemers met een flexibel arbeidscontract. Bedrijven moeten zich goed voorbereiden. Daarom hier nog een keer de voornaamste punten: dit is wat er gaat gebeuren.
Waar draait het allemaal om bij de WAB?
Het kabinet wil dat meer mensen in vaste dienst komen, dus de verschillen tussen flex en vast verkleinen. In het bijzonder gaat het dan om de duur van tijdelijke contracten, een verplichte oproeptijd, de ontslagvergoeding en WW-premies. Belangenorganisaties zoals Evofenedex bereiden hun leden zo goed mogelijk voor. Marinke Roebersen is bedrijfsjurist, afkomstig van Manpower en sinds een jaar in dienst bij Evofenedex met – op dit moment – de WAB als belangrijkste aandachtsgebied.Ze zegt dat er veel op werkgevers af komt - ook in de logistiek. Flexwerk wordt zeker duurder, volgens haar, maar ze kan nog niet aangeven hoeveel. Roebersen verwacht dat uitzendorganisaties een deel van het risico zullen doorschuiven naar de opdrachtgevers.
Wat gaat er op hoofdlijnen veranderen?
- tijdelijke contracten: maximaal drie keer in drie jaar tijd (in plaats van twee jaar) – uitzonderingen zijn mogelijk (bijvoorbeeld bij terugkerend werk van maximaal negen maanden, denk aan de tuinbouwsector)
- oproepkrachten kunnen tot vier dagen van tevoren worden ingepland, daarna alsnog afzeggen betekent minimaal drie uur doorbetalen van loon (tenzij anders in de cao staat vermeld, sectorafhankelijk dus) – dat vereist in de toekomst een betere planning van het inzetten van flexwerkers
- na twaalf maanden aaneengesloten arbeid moet de werkgever een nieuw aanbod doen, dat vergelijkbaar is qua arbeidsomvang
- payrolling wordt veel minder interessant (zeker vanaf 2021) en valt niet meer onder de definitie voor uitzenden; payrollers krijgen minimaal dezelfde arbeidsvoorwaarden (inclusief pensioenopbouw)
- de transitievergoeding bij ontslag gaat in vanaf de eerste werkdag (nu moet een werknemer minstens twee jaar in dienst zijn) – dus ook na een proeftijd is een vergoeding verplicht
Wat staat er precies op papier in de arbeidsovereenkomst?
Ook bij TLN, ondernemers in het wegtransport, komen veel vragen binnen. Bijvoorbeeld over de eis dat schriftelijk moet zijn vastgelegd of een werknemer wel een overeenkomst heeft voor onbepaalde tijd. Zo niet, dan moet de werkgever een (5 procent) hogere WW-premie afdragen. Lang niet alle arbeidsovereenkomsten vermelden zwart op wit dat er echt sprake is van een overeenkomst voor onbepaalde tijd. Vaak zijn overeenkomsten stilzwijgend verlengd zonder aanpassingen; soms zijn door overnames de contracten gelaten zoals ze zijn. Een ondertekend contract of een andere schriftelijke overeenkomst is vereist. Dus eventueel moet dat dan alsnog gebeuren, ook met medewerkers die al jaren in vaste dienst zijn.
Komen uitzendbureaus de sector te hulp?
Uitzendorganisaties roeren zich nadrukkelijk met de WAB in aantocht. Overal in het land staan ze in zaaltjes om hun opdrachtgevers te waarschuwen en mee te nemen naar nieuwe oplossingen (voor zover dat kan). Manpower meldde in oktober, dat een derde van de bedrijven de WAB niet heeft zien aankomen. Meer dan de helft van de HR managers weet al wel, dat er zeker gevolgen zullen zijn, al weet een groot deel niet precies wat. Olympia weet al wel wat het gaat doen, namelijk afscheid nemen van payrolling als dienstverlening, omdat de regels zijn aangescherpt en payroll niet meer past in de ‘lange termijnvisie gericht op goed werkgeverschap’. De uitzendorganisatie gaat daarnaast verschillende contractvormen in het leven roepen, die de nu veelgebruikte fase A-uitzendovereenkomst zal vervangen. Randstad vreest dat de komende tijd duizenden uitzendkrachten hun baan verliezen, doordat ze plotseling worden aangemerkt als payrollkracht en bedrijven daar geen voordeel meer uit halen.
De praktijk – waar lopen CB en DSV tegen aan?
Tempo-Team legt in een aantal korte video’s uit wat de WAB gaat veranderen, onder andere met Stefanie Kegels, personeelsmanager van CB in Culemborg. Uitzendkrachten die langer dan 12 maanden werkzaam zijn, krijgen een vast contract voor bijvoorbeeld 30 uur in vier weken en ontvangen daarover salaris of ze nu werken of niet. “Dat vraag wel iets van de planning”, zegt Kegels. Die uitdaging gaat de logistiek dienstverlener te lijf met behulp van tijdsregistratie en een aangepast planningstool van Tempo-Team. Ook Randstad laat mensen uit de logistieke praktijk aan het woord. Walter de Wilde van DSV Solutions wijst op een onbedoeld neveneffect. “Als we niet zeker weten of het werkaanbod blijft, zullen we een oproepkracht geen contract aanbieden, maar een andere oproepkracht inhuren.” Nog meer (instructieve) video’s over de WAB zijn te vinden bij de ABU, de brancheorganisatie van de uitzendbedrijven.
Ook WAB proof worden? – zo doe je dat
Om ‘he-le-maal’ WAB proof te zijn heeft Tempo-Team een handige checklist samengesteld.
- loop alle contracten door op duur, einddatum, aantal verleende contracten per medewerker
- breng in kaart wie volgens de nieuwe definitie behoort tot de groep oproepkrachten
- check hoe het zit met de planning (van vast en flex) en of op laatste moment veel wijzigt
- leg vast als een medewerker zelf aangeeft het dienstverband te willen beëindigen
- let op dat bij ontslag ook een transitievergoeding bij een tijdelijk contract betaald moet worden
- kijk goed naar payroll contracten en ga met de aanbieders in overleg over de voorwaarden
Wat zal uiteindelijk het effect van de WAB zijn op de arbeidsmarkt?
Dat is een spannende vraag, vindt Wim Davides, hoofdredacteur van Flexmarkt. “Wat gaat de WAB met de flexibilisering doen?
En tegelijk: wat gaat de WAB doen aan de verder krimpende werkgelegenheid in de industrie, in de bouw, en in de agrarische sector, de logistiek en in de detailhandel? Misschien wel het allerbelangrijkste: wat gaat de WAB doen aan de stagnerende arbeidsproductiviteit? Ik ben eigenlijk niet eens geïnteresseerd in de vraag of de WAB wel of toch ook niet gaat werken, gaat zorgen voor meer vast en minder flex. We zullen het nooit weten, want de markt zit er weer tussen.”
Davides wijst op verschuivingen in de arbeidsmarkt sinds het voorjaar van 2016 gezien de economische ontwikkelingen: meer groei in vast en minder in flex. “Minister Koolmees wil meer vast en minder flex, hij wil de flexibilisering stoppen en keren. Maar de markt doet het werk al voor hem, al lang.” Volgens Davides is de WAB ‘intens verspilde moeite’.
Flexmarkt en PW hebben samen een whitepaper uitgebracht met daarin op hoofdlijnen de gevolgen van de WAB
